کلاژن چیست؟

کلاژن، نوعی پروتئین است که در بدن انسان نسبت به سایر پروتئین ها به وفور یافت می شود، در استخوانها، عضلات، پوست و تاندون ها، کلاژن وجود دارد در واقع ماده ای است که اعضای بدن را کنارهم و منسجم نگه می دارد، کلاژن را می توان به اسکله ای تشبیه کرد که به عنوان ستون و پایه برای بدن عمل می کند.کلاژن بیشتر در پوست، استخوان و تاندون ها موجود است، بعضی از رشته های کلاژن، محکم تر از میله های آهنی هم وزنشان می باشند.

عواملی که باعث کاهش تولید کلاژن در بدن می شوند

با افزایش سن ، میزان تولید کلاژن در بدن کاهش می یابد. همچنین سیگار کشیدن و در معرض اشعه خورشید قرار گرفتن به مدت طولانی نیز در تولید هرچه کمتر کلاژن تأثیر می گذارند.

ترمیم پوست توسط کلاژن

در صورت جراحت شدید ، برای بازسازی پوست مورد استفاده قرار می گیرد.محصولات آرایشی که ادعای کلاژن سازی می کنند ، عملا هیچ تأثیری ندارند ، زیرا مولکول های کلاژن ، از طریق پوست جذب نمی شوند به خاطر این که اندازه این مولکول ها بسیار بزرگ می باشند.کلاژن، پروتئینی سفت، رشته ای و غیرقابل حل در آب می باشد. یک سوم پروتئین موجود در بدن انسان را کلاژن ها تشکیل می دهند. کلاژن موجب انعطاف و استحکام پوست می شود.

چند نوع کلاژن موجود است

دست کم 16 نوع کلاژن موجود می باشد که از این تعداد، 80 تا 90 درصد آنها، از نوع 1 ، 2 و 3 می باشند.انواع مختلف کلاژن، ساختار و وظایف مختلفی دارند. کلاژن هایی که در بدن انسان وجود دارند، محکم و قوی هستند. کلاژن نوع 1 ، قابلیت کشسانی داشته و محکم تر از فولاد می باشند.

نقش کلاژن چیست ؟

سلول های مختلفی کلاژن تولید می کنند ولی بیشتر توسط بافت های همبند تولید می شوند.در غشای میانی بافت پوستی، کلاژن به تولید شبکه ای از سلول های لیف مانند به نام فیبروبلاست ها کمک می کند که در نتیجه آن سلول های جدیدی تولید می شوند همچنین کلاژن ، نقش جایگزینی و ذخیره سازی سلول های مرده را بازی می کند برخی از کلاژن ها نقش محافظتی برای اندام های نازک و ظریف بدن همچون کلیه ها را دارند.با افزایش سن، میزان تولید کلاژن کاهش می یابد تمامیت و انسجام پوست کاهش یافته، چین و چروک هایی برروی پوست شکل می گیرند و غضروف مفاصل ضعیف تر می شود بعد از 60 سالگی، کاهش تولید چشمگیر کلاژن رخ می دهد.

موارد استفاده کلاژن

در داروسازی و ساخت لوازم آرایشی 

کلاژن قابلیت دوباره جذب شدن را دارد. به این معنی که می توان کلاژن را شکست، تغییر داد و دوباره وارد چرخه بدن کرد.کلاژنی که برای مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد ، می تواند منبع انسانی داشته یا از حیواناتی مثل گاو ، خوک یا گوسفند تهیه شود.

فیلرها

تزریق کلاژن ، می تواند در پر کردن خطوط و همچنین پر کردن فرورفتگی های صورت و بدن مورد استفاده قرار گیرد. این پر کننده ها یا منبع انسانی دارند یا از بدن گاو استخراج می شوند. برای پر کردن فضاهای خالی که سطحی می باشند، از کلاژن استفاده می شود ولی برای مشکلات عمیق پوستی از چربی ها، سیلیکون و ژل استفاده می شود.

ترمیم زخم ها 

کلاژن از طریق جذب سلول پوستی جدید در محل زخم باعث بهبودی محل آسیب دیده می شود.

کرم های کلاژن می توانند در بهبود 

زخم هایی که در مقابل سایر درمان ها جواب نداده اند،بافت هایی که برای ترمیم زخم ها ایجاد شده و گوشت اضافی روی پوست تشکیل می دهند،سوختگی های درجه 2، مورد استفاده قرار می گیرد. کرم های کلاژن برای درمان سوختگی درجه 3 نباید به کار برده شود.

درمان آرتروز 

طبق تحقیقی که در سال  انجام گرفت ، محققان به این نتیجه رسیدند که زمانی که یکی از مفاصل در بدن دچار درد است ، به محض استعمال کرم های حاوی کلاژن ، غضروف، کلاژن را جذب کرده و باعث تولید شبکه ای از سلول ها در آن ناحیه می شود.

احیای دوباره پوست 

بسیاری از محصولات آرایشی که حاوی کلاژن هستند ، مدعی هستند که از طریق افزایش سطوح کلاژن در بدن ، به احیای پوست کمک می کنند ، این کار شدنی نیست زیرا مولکول های کلاژن به اندازه ای بزرگ هستند که از طریق پوست امکان جذب شدن ندارند ، هر منفعتی هم که از طریق مصرف این کرم ها به پوست برسد ، صرفا بخاطر خاصیت مرطوب کنندگی آن ها می باشد ، در مورد کلاژن سازی کاملا بی خاصیت می باشند.

جلوگیری از فقدان کلاژن 

لیزر تراپی ، در از بین بردن یا کاهش ترک پوست ، از طریق تحریک تولید کلاژن ، اعطاف پذیری و ملانین ، مؤثر است.یک رژیم غذایی سالم به تولید کلاژن بیشتر در بدن کمک می کند.

لیست موادی که به تولید کلاژن در بدن منجر می شوند، به این شرح است 

♦ پرولین ( Proline ) : در سفیده تخم مرغ ، گوشت ، پنیر ، سویا و کلم ♦ آنتوسیانیدین ( Anthocyanidins  ) : توت سیاه ، بلوبری ، گیلاس و تمشک ♦ ویتامین سی : پرتقال ، توت فرنگی ، فلفل ها و بروکلی ♦فلز مس : حلزون خوراکی ، آجیل ها ، گوشت قرمز و به مقدار کم در آب های آشامیدنی ♦ ویتامین A : غذاهایی که از بدن حیوانات تهیه می شوند و غذاهای حاوی سبزیجات ، همچون بتاکاروتن

چه عواملی باعث تخریب کلاژن می شوند؟

عواملی وجود دارد که موجب از بین رفتن کلاژن در بدن می شوند و جلوگیری از آن در داشتن پوستی سالم به مدت طولانی تر کمک خواهد کرد.

مصرف زیاد قند و شکر 

رژیم غذایی حاوی مقادیر زیاد قند، باعث افزایش میزان گلیکاسیون ( فرآیندی که قند خون به پروتئین ها متصل شده و مولکول های جدیدی به نام محصول نهایی گلیکاسیون پیشرفته که به اختصار AGE ها نامیده می شوند ) می شود. AGE ها پروتئین های نزدیک را تخریب کرده و باعث خشک شدن ، شکنندگی و ضعیف شدن کلاژن می باشند.

سیگار کشیدن 

بسیاری از مواد شیمیایی که در دود تنباکو موجود است ، موجب تخریب کلاژن شده و انعطاف پذیری پوست را از بین می برند. همچنین نیکوتین باعث باریک شدن رگ های خونی در لایه بیرونی پوست می شود. این فرایند سلامت پوست را از طریق کاهش انتقال مواد مغذی و اکسیژن به پوست، تحت تأثیر قرار می دهد.

نور خورشید 

اشعه ماوراء بنفش خورشید موجب تخریب سریعتر کلاژن شده و پوست برای ترمیم کلاژن از دست رفته به طور نادرستی کلاژن تولید می کند که منجر به ایجاد چین و چروک هایی در پوست می شود.

افزایش سن 

با افزایش سن ، کلاژن موجود در بدن کاهش می یابد که هیچ چیزی جلوی این روند را نمی تواند بگیرد.