پروپیلن گلیکول چیست؟ ماده ای است که عموما به عنوان افزودنی غذایی یا در بسیاری از مواد آرایشی و محصولات شوینده بهداشتی مصرف می شود.

در اروپا و ایالات متحده آمریکا، این ماده از لحاظ سالم و بی خطر بودن مورد تأیید است. تنها موردی که بحث برانگیز است، استفاده از این ماده در ساخت ضدیخ ها است.

در این مقاله در مورد پروپیلن گلیکول بحث می کنیم ، این که چیست؟چه کاردبردهایی دارد، ایا برای سلامتی مضر است؟

پروپیلن گلیکول افزودنی خوراکی صنعتی است که به همان گروهی متعلق است که الکل قرار دارد.

بی رنگ، بی بو و غلظتی شبیه شربت دارد، کمی غلیظ تر از آب است، عملا هیچ طعمی ندارد. به علاوه، برخی ماده ها را خیلی بهتر از آب حل می کند و خاصیت حفظ رطوبت

مواد را دارا می باشد ( از خشک شدن و ترک خوردن موادی که دارای این ماده باشند، جلوگیری می کند). این خاصیت باعث شد تا پروپیلن گلیکول به یک افزودنی پرکاربرد تبدیل

شود، پس در بسیاری از غذاها و نوشیدنی های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

موادی که بسیار شبیه به پروپیلن گلیکول می باشند

پروپاندیول

دی هیدروکسی پروپان

متیل اتیل گلیکول

تری متیل گلیکول

گاهی پروپیلن گلیکول، با اتیلن گلیکول اشتباه گرفته می شود، از آنجایی که هردو در ساخت ضدیخ ها مورد اتفاده قرار می گیرند و نقطه ذوب پایینی دارند، ولی حقیقت این است که این دو یکی نیستند.

اتیلن گلیکول برای انسانها بسیار سمی و خطرناک است و در محصولات غذایی مورد استفاده قرار نمی گیرد.

کجا و چگونه از پروپیلن گلیکول استفاده می شود؟

این ماده در فرآیند تولید محصولات غذایی به منظور بهبود بافت، طعم، ظاهر و ماندگاری محصولات مورد استفاده قرار می گیرد.

در غذاها از این ماده به منظور موارد زیر استفاده می شود

عامل ضد چسبندگی 

از به هم چسبیدن ترکیبات و ایجاد گلوله و گره ها حین مخلوط کردن مواد باهم جلوگیری می کند، مثل سوپ های خشک و پنیر رنده شده .

خاصیت آنتی اکسیدانی 

نیمه عمر محصولات غذایی را از طریق جلوگیری کردن از در معرض اکسیژن قرار گرفتن غذاها و فساد آنها ، افزایش می دهد.

حامل 

افزودنی های خوراکی یا مواد مغذی را حل می کند که در فرآیند تولید محصول استفاده می شوند، مثل رنگ ها، طعم ها یا آنتی اکسیدانها.

عامل استحکام خمیرها 

نشاسته ها و گلوتن موجود در خمیرها را به منظور تبدیل کردن به یک حالت ثابت ؛ تغییر می دهد.

نگهدارنده رطوبت 

از خشک شدن غذاها جلوگیری کرده و موجب حفظ رطوبت آن ها می شود.

به عنوان مثال مارشملوها، آجیل ها و تکه های نارگیل.

تثبیت کننده و ضخیم کننده 

به حفظ انسجام و یکپارچگی مواد غذایی کمک می کند.پروپیلن معمولا در بسیاری از محصولات غذایی بسته بندی شده موجود می باشد، مثلا نوشیدنی ها، سس ها، سوپ های خشک، نوشیدنی های بدون الکل، پاپ کورن، رنگ های خوراکی، فست فودها، نان و محصولات لبنی.

همچنین در داروهای تزریقی مثل لورازپام و برخی کرم ها و پماد ها که بر روی پوست اعمال می شوند، مثل کورتیکوستروئید ها ( کورتیزون، هیدروکورتیزون و پردنیزون )

باتوجه به خاصیت شیمیایی آن در بسیاری از محصولات شوینده بهداشتی و آرایشی مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه در محصولات صنعتی مثل، رنگ های نقاشی، ضد یخ ها و دودهای مصنوعی و سیگارهای الکتریکی از پروپیلن استفاده می شود.

ایا وجود پروپیلن گلیکول داخل غذا، خطرناک است؟

عموما ماده ی سالمی شناخته می شود که به اصطلاح ( GRAS) نامیده می شود، که از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده است.

در ایالات متحده آمریکا از این ماده به طور مستقیم یا غیر مستقیم به عنوان افزودنی خوراکی استفاده می شود. در اروپا فقط به عنوان حلال رنگ ها، آنتی اکسیدان ها و آنزیم ها، به ازای 0/45 گرم در هر 1 گرم از محصول نهایی می توان استفاده کرد.

پروپیلن گلیکول چقدر سمی است؟

میزان سمی بودن این ماده بسیار بسیار پایین است. تا به امروز هیچ سندی بر اینکه منجر به بروز سرطان و تغییر ژن دهد، مشاهده نشده است. همچنین هیچ گزارشی از مرگ و میر به سبب مصرف این ماده وجود ندارد.

بعد از اینکه غذایی که حاوی پروپیلن گلیکول است، قورت داده می شود، 45 درصد از آن از طریق کلیه ها بدون اینکه تغییری ایجاد شود، دفع می شود، بقیه هم در بدن به لاکتیک اسید تبدیل می شوند.